Kwota wolna od podatku i PIT-37 – wysokość, zmiany i sposób obliczania

Autor: Redakcja - Data publikacji: 2022-08-03 08:32:00

Kwota wolna od podatku wynosi w Polsce obecnie 8 000 zł. Jest to jedna z najniższych wartości w całej Unii Europejskiej. Ponadto ma charakter degresywny, co oznacza, że im wyższe osiągniesz dochody, tym niższa będzie przysługująca ci kwota wolna od podatku. Zmiany proponowane Polskim Ładem, które mają zostać wprowadzone wraz z nadejściem 2022 roku, mają na celu podwyższenie kwoty wolnej od podatku do 30 000 zł i zlikwidowanie jest degresywnego charakteru.

Czym jest kwota wolna od podatku?

Kwota wolna od podatku to poziom dochodów osiągniętych w ciągu roku, od których nie ma obowiązku odprowadzania podatku dochodowego. Przy czym dochód rozumiany jest tu jako podstawa opodatkowania (czyli przychody) pomniejszone o koszty uzyskania przychodów i składki ZUS na ubezpieczenia społeczne.

Komu przysługuje kwota wolna od podatku?

Kwota wolna od podatku przysługuje podatnikom, którzy rozliczają się na zasadach ogólnych z uwzględnieniem skali podatkowej (12 proc. i 32 proc.). Innymi słowy – możesz skorzystać z kwoty wolnej od podatku, jeśli rozliczasz się na deklaracji PIT-37 lub PIT-36.

Kto nie może skorzystać z kwoty wolnej od podatku?

Kwota wolna od podatku nie obejmuje osób prowadzących działalność gospodarczą, które rozliczają się ryczałtem ewidencjonowanym (PIT-28), liniowo (PIT-36L) lub kartą podatkową (PIT-16A).

Ponadto na jej zastosowanie nie pozwalają dochody, które są zwolnione z opodatkowania lub są rozliczane ryczałtowo. Jest to przede wszystkim działalność wykonywana osobiście np. na podstawie umowy zlecenie, umowy o dzieło, czy kontraktu menadżerskiego.

Ile wynosi kwota wolna od podatku?

Kwestię wysokości kwoty wolnej od podatku reguluje Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wraz z kilkoma jej nowelizacjami na przestrzeni lat zmieniała się również kwota wolna od podatku.

Rok/Lata

Wysokość kwoty wolnej od podatku

2002

272,16 zł

2003-2006

2789,89 zł

2007

3013,37 zł

2008-2019

3091 zł

2017

6600 zł

2018-2021

8000 zł

2022 - aktualnie

30 000 zł

Źródło: opracowanie własne

 

Kwota wolna od podatku w rozliczeniu PIT 2024

Polski Ład (zwany początkowo Nowym Ładem) wprowadził istotne zmiany dotyczące kwoty wolnej od podatku, która nie ma już charakteru degresywnego.

Ponadto została podniesiona z dotychczasowego poziomu 8 000 zł do 30 000 zł. Ma to w założeniu podwyższyć płace aż 18 mln Polaków, którzy osiągają niskie i średnie dochody (w tym emerytów). Wszyscy ci, którzy otrzymują płacę minimalną, zostaną więc zwolnienie z konieczności opłacenia podatku dochodowego.

Dla tych, którzy zarabiają najwięcej, zostanie podwyższony drugi próg podatkowy (32 proc.) z poziomu 85 528 zł do 120 000 zł.

Oznacza to, że dopiero od kwoty dochodu powyżej 120 000 zł konieczne będzie zapłacenie podatku 32 proc. Natomiast stawka właściwa dla I progu podatkowego została obniżona z 17 proc. do 12 proc.

Kwota wolna przed i po wprowadzeniu Polskiego Ładu

Wprowadzenie Polskiego Ładu miało na celu m.in. podwyższenie kwoty wolnej od podatku i drugim progu podatkowego, a jednocześnie zlikwidowanie możliwości odliczenia od podatku składek ZUS zdrowotnych. Będzie to rozwiązanie korzystne dla osób, które mają pensje niskie i średnie. Ci natomiast, których zarobki są wysokie – zapłacą wyższy podatek.

 

Obliczanie podatku w 2024 r.

Wprowadzenie Polskiego Ładu znacząco uprości proces obliczania podatku należnego do zapłaty.

Kwota zmniejszająca podatek została ustalona na jednolitym poziomie 3 600,00 zł (bez względu na wysokość dochodów). Zlikwidowana więc zostaje degresywna metoda obliczania podatku.

Przykład obliczenia

Właściwa dla podatnika podstawa opodatkowania w 2024 r. to 45 000 zł. Zakładając, ze podatnik nie korzysta z jakichkolwiek ulg bądź odliczeń to podatek PIT do zapłaty należy obliczyć w poniższy sposób:

a. 45 000 x 12% = 7 650 zł.

b. 7 650 zł - 3 600 zł.

c. Podatek PIT =  4 050 zł.

Kwota wolna od podatku a wysokie dochody

Wysokość podstawy opodatkowania można niekiedy obniżyć i tym samym zmniejszyć podatek należny do zapłaty. Jak to zrobić? Wystarczy zmienić sposób rozliczania z indywidualnego na wspólny z małżonkiem. Jest to szczególnie korzystne w sytuacji, gdy dochód jednego z nich jest bardzo wysoki (mieści się w drugim progu podatkowym) a drugi niski. Rozliczając PIT-37 jeden z nich zapłaciłby więc podatek 32 proc. dla nadwyżki powyżej 120 000 zł.

Składając deklarację wspólnie z małżonkiem, kwota łącznie osiągniętych dochodów może spaść poniżej drugiego progu podatkowego i tym samym każdy z nich zapłaci podatek 12 proc.

Warto również skorzystać z ulg i odliczeń podatkowych, które mogą zmniejszyć podstawę opodatkowania oraz sam podatek. Sprawdź, czy przysługuje ci:

  • ulga prorodzinna (ulga na dziecko),
  • ulga abolicyjna,
  • ulga rehabilitacyjna,
  • wpłaty na IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego),
  • ulga na Internet,
  • zwrot nienależnych świadczeń,
  • odliczenie składek ZUS zdrowotnych,
  • ulga termomodernizacyjna,
  • ulga mieszkaniowa,
  • ulga dla młodych (bez PIT dla młodych).

Kwota wolna od podatku w PIT-37

Z kwoty wolnej od podatku nie mogą skorzystać wszyscy podatnicy. Obejmuje ona tylko tych, którzy przekazują do urzędu skarbowego PIT-37 i PIT-36, a więc rozliczają się na zasadach ogólnych z wg skali podatkowej (12 proc. i 32 proc.). Z kwoty wolnej od podatku nie mogą więc skorzystać osoby prowadzące działalność gospodarczą rozliczaną ryczałtowo, liniowo lub karta podatkową.

Jeśli w ciągu roku osiągasz dochody, które nie przekraczają kwoty wolnej od podatku, nie zwalnia się to z obowiązku złożenia PIT-36 lub PIT-37. Zaniechanie w tym zakresie stanowi wykroczenie skarbowe i rodzi konsekwencje finansowe w postaci kary grzywny. Ponadto terminowe rozliczenie deklaracji PIT może się okazać dla ciebie korzystne, ponieważ spowoduje zwrot nadpłaconego podatku, który był w ciągu roku odprowadzany w formie zaliczek (zaliczka 12 proc. na podatek dochodowy).

Rozliczenia podatkowego nie składa się wyłącznie wówczas, gdy w roku podatkowym nie osiągnął dochodu lub jego źródła nie podlegają opodatkowaniu np. zasiłki, odszkodowania, czy dodatki mieszkaniowe.

Rozliczając e-Pity w systemie Twój e-PIT, nie musisz się martwić o skomplikowane obliczenia kwot: podstawy opodatkowania, zmniejszającej podatek i samego podatku. Krajowa Administracja Skarbowa wstępnie wypełnia za ciebie deklarację. System na podstawie pozyskanych danych oblicza dochód, podatek i finalnie wskazuje czy wystąpiła nadpłata lub niedopłata. W pierwszym wypadku pieniądze zostaną przelane na podany w Twój e-PIT rachunek bankowy, natomiast w drugim – będziesz zmuszony zapłacić podatek, wykorzystując do tego mikro rachunek podatkowy w tymże systemie.

 

Kwota wolna od podatku w Twój e-pit

Źródło: opracowanie własne na podstawie podatki.gov.pl/pit/twoj-e-pit

Polski Ład podwyższył kwotę wolną od podatku do poziomu 30 000 zł. Jednocześnie zlikwidował możliwość odliczenia od podatku składek ZUS zdrowotnych, co niekorzystnie wpływa na zobowiązania podatkowe osób lepiej zarabiających.

Źródła

  1. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19910800350/U/D19910350Lj.pdf, dostęp: 03.08.2022 r.;
  2. Formularz deklaracji PIT-37, https://www.podatki.gov.pl/pit/formularze-do-druku-pit/#PIT-37, dostęp: 03.08.2022 r.
  3. Broszura informacyjna do zeznania PIT-37 o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w 2021 roku, https://www.podatki.gov.pl/media/7711/broszura-pit-37-za-2021r.pdf, dostęp: 03.08.2022 r.